Πόσο αξιόπιστοι είναι οι SSD δίσκοι?
Τελικά, να εμπιστευτώ τους SSD δίσκους?
Είναι από τις πιο συχνές ερωτήσεις που καλούμαστε να απαντήσουμε.
Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή.
Οι SSD δίσκοι έχουν σαφή πλεονεκτήματα σε σχέση με τους συμβατικούς (HDD) δίσκους.
Πρώτον και κυριότερο, η ταχύτητα. Μπορεί να επιτυγχάνουν μέχρι και 10 φορές μεγαλύτερες ταχύτητες από τους HDD.
Όποιος έχει κάνει αναβάθμιση τον Η/Υ του ή το laptop του με SSD δίσκο αντικαθιστώντας τον παλιό HDD, θα καταλαβαίνει ακριβώς αυτό. Τεράστια διαφορά στην ταχύτητα με την οποία boot-άρει το μηχάνημα και ανοίγει τις εφαρμογές.
Κατά δεύτερον, πλέον έχουν γίνει πολύ προσιτοί οικονομικά, αφού μπορεί κανείς να αγοράσει SSD δίσκο στα 500GB με λιγότερο από 100 ευρώ.
Όμως, πόσο αξιόπιστοι είναι?
Μπορεί να έχετε διαβάσει κάπου, ότι οι δίσκοι SSD έχουν συγκεκριμένο αριθμό εγγράψιμων κύκλων, ενώ από το σημείο εκείνο και έπειτα καταρρέουν. Αληθεύει?
Για να το πούμε πιο απλά:
Οι δίσκοι SSD χαλάνε? Και αν ναι, χαλάνε πιο γρήγορα και πιο συχνά από τους HDD? Μπορώ να τους εμπιστευτώ με τα ευαίσθητα και σημαντικά δεδομένα μου?
Πότε να τους αντικαθιστώ?
Αυτά είναι μερικά ερωτήματα που θα προσπαθήσουμε να απαντήσουμε.
Ας τα δούμε αναλυτικά.
Οι SSD δίσκοι χαλάνε?
Φυσικά και χαλάνε.Στα εργαστήριά μας λαμβάνουμε για ανάκτηση τουλάχιστον ένα δίσκο SSD κάθε ημέρα, και αυτό λεει πολλά.
Ποιον SSD να επιλέξω?
Ας ξεκινήσουμε από τα βασικά. Δεν κάνουν όλοι οι SSD για όλες τις δουλειές. Αν ο SSD προορίζεται για τον οικιακό Η/Υ, ο οποίος κάνει βασικές εργασίες, θα πρέπει να επιλεγεί διαφορετικός δίσκος σε σχέση με αυτόν που θα επιλέγαμε για να χρησιμοποιήσουμε σε ένα datacenter όπου ο δίσκος θα έκανε λειτουργίες εγγραφής και ανάγνωσης 24/7.
Θα εξηγήσουμε αμέσως γιατί. Πριν όμως,
Θα εξηγήσουμε αμέσως γιατί. Πριν όμως,
Μερικά τεχνικά θεματάκια:
Όλοι οι SSD δίσκοι χρησιμοποιούν τεχνολογία NAND (δεν πρόκειται για ακρονύμιο, προέρχεται από τις λογικές πράξεις NOT και AND που χρησιμοποιούνται στον προγραμματισμό).
Η NAND τεχνολογία έχει συγκεκριμένες ιδιότητες από τις οποίες εξαρτάται η διάρκεια ζωής του αποθηκευτικού μέσου.
Για παράδειγμα, όταν γράφονται δεδομένα σε ένα NAND cell, για να επανεγγραφούν δεδομένα σε αυτό το cell, τα προηγούμενα θα πρέπει να διαγραφούν.
Αυτή η εγγραφή και διαγραφή των δεδομένων γίνεται με την αποστολή ηλεκτρονίων προς τα κελιά (για να το πούμε πολύ -πάρα πολύ- απλά). Αυτά τα ηλεκτρόνια περνάνε μέσα από ένα μονωτή (insulator). H θέση και η τοποθεσία αυτών των ηλεκτρονίων καθορίζουν αν θα περάσει ρεύμα προς το κελί ή όχι και αν αυτό το κελί είναι κατειλημμένο.
Όταν γράφουμε και διαγράφουμε τα δεδομένα από ένα κελί, καθώς τα ηλεκτρόνια πηγαινοέρχονται, ο μονωτής που αναφέραμε φθείρεται σε σημείο που δυσκολεύεται να κρατήσει τα ηλεκτρόνια στη θέση που θα έπρεπε να είναι, με αποτέλεσμα να έχουμε διαρροή ή/και αδυναμία να καθοριστεί αν τα ηλεκτρόνια βρίσκονται εκεί που πρέπει.
Η NAND τεχνολογία έχει συγκεκριμένες ιδιότητες από τις οποίες εξαρτάται η διάρκεια ζωής του αποθηκευτικού μέσου.
Για παράδειγμα, όταν γράφονται δεδομένα σε ένα NAND cell, για να επανεγγραφούν δεδομένα σε αυτό το cell, τα προηγούμενα θα πρέπει να διαγραφούν.
Αυτή η εγγραφή και διαγραφή των δεδομένων γίνεται με την αποστολή ηλεκτρονίων προς τα κελιά (για να το πούμε πολύ -πάρα πολύ- απλά). Αυτά τα ηλεκτρόνια περνάνε μέσα από ένα μονωτή (insulator). H θέση και η τοποθεσία αυτών των ηλεκτρονίων καθορίζουν αν θα περάσει ρεύμα προς το κελί ή όχι και αν αυτό το κελί είναι κατειλημμένο.
Όταν γράφουμε και διαγράφουμε τα δεδομένα από ένα κελί, καθώς τα ηλεκτρόνια πηγαινοέρχονται, ο μονωτής που αναφέραμε φθείρεται σε σημείο που δυσκολεύεται να κρατήσει τα ηλεκτρόνια στη θέση που θα έπρεπε να είναι, με αποτέλεσμα να έχουμε διαρροή ή/και αδυναμία να καθοριστεί αν τα ηλεκτρόνια βρίσκονται εκεί που πρέπει.
Αυτό με τη σειρά του εξηγεί τον "πεπερασμένο αριθμό εγγράψιμων κύκλων" που αναφέρουμε συχνά. Σημαίνει ότι η ίδια η τεχνολογία flash έχει περιορισμό στον αριθμό των αναγνώσεων και εγγραφών των δεδομένων.
Πώς μετρείται αυτό?
Αυτό μετρείται από έναν δείκτη που λέγεται P/E. Σημαίνει Programmed/Erased και μετρείται σε κύκλους. Πρόκειται ουσιαστικά για τον σημαντικότερο παράγοντα που δείχνει την (αναμενόμενη) διάρκεια ζωής ενός SSD. Ένας κακής ποιότητας SSD μπορεί να έχει P/E = 1000 ή και λιγότερο. Αυτός ο δίσκος θα καταρρεύσει, εκτός αν χρησιμοποιείται για εργασία που δεν απαιτεί πολλούς κύκλους (light duty). Ένας καλής ποιότητας SSD μπορεί να έχει P/E = 70.000 ή και παραπάνω, και αυτός ο δίσκος υπό κανονικές συνθήκες θα "βγάλει" την 5ετία εύκολα.Παρόμοιος δείκτης είναι το TBW, το οποίο σημαίνει Terabytes Written, που ισοδυναμεί ουσιαστικά με τον όγκο των δεδομένων που θα εγγραφούν στον SSD, πριν αυτός καταρρεύσει. Ένας καλός SSD δίσκος χωρητικότητας 500GB θα έχει TBW = 200+, δηλαδή περισσότερες από 400 φορές τη χωρητικότητά του.
Τέλος, το MTBF (Mean Time Between Failures) που μετρείται σε ώρες και ουσιαστικά είναι μέτρηση αξιοπιστίας της συσκευής. Δυστυχώς όμως δεν είναι αυτό που πιστεύουν πολλοί ότι είναι. MTBF = 1.000.000 ώρες δεν σημαίνει ότι ο δίσκος θα ζήσει 1.000.000 ώρες (αυτό είναι 114 χρόνια!). Είναι δείκτης της κατασκευάστριας, η οποία το διαιρεί με το AFR (Annual Failure Rate) για να υπολογίσει πόσο θα αντέξει ένας δίσκος. Επομένως, MTBF = 800.000 σημαίνει ότι σε πλήθος 1000 δίσκων οι οποίοι δουλεύουν 8 ώρες τη μέρα, θα υπάρχει ένας δίσκος που θα χτυπάει ανά 100 ημέρες.
Tι σημαίνει "καλός" SSD?
Όπως είπαμε, δεν κάνουν όλοι οι SSD δίσκοι για όλες τις δουλειές.
Η βασική τους διαφοροποίηση γίνεται από τον τύπο NAND τεχνολογίας που ενσωματώνουν.
Η βασική τους διαφοροποίηση γίνεται από τον τύπο NAND τεχνολογίας που ενσωματώνουν.
- SLC (Single Level Cell). Αυτοί έχουν ένα bit ανά κελί. Αυτοί οι δίσκοι παρέχουν τη μεγαλύτερη αξιοπιστία, καθώς ακόμα και αν διαρρεύσουν μερικά ηλεκτρόνια, δεν υπάρχει μεγάλο πρόβλημα, αφού μας ενδιαφέρει να έχουμε την πληροφορία αν "τρέχει" ρεύμα ή όχι. Στα παρακάτω παραδείγματα θα γίνει πιο κατανοητό.
- MLC (Multi - Level Cell). Εδώ έχουμε δύο bits ανά κελί. Αυτό σημαίνει ότι απαιτείται περισσότερη ακρίβεια και υπάρχει μικρότερη ανοχή στις διαρροές. Μιας και τα δεδομένα γράφονται με άσους και μηδενικά, θα πρέπει να έχουμε την πληροφορία αν το κελί περιέχει 00, 01, 10 ή 11.
- TLC (Triple Level Cell). Ομοίως με πριν, εδώ έχουμε 3 bits ανά κελί και άρα θα πρέπει να γνωρίζουμε αν πρόκειται για 000, 100, 110 κλπ. Επομένως, ακόμα και μικρή φθορά στον insulator και διαρροή, θα σημαίνει βλάβη στο δίσκο.
- QLC (Quad Level Cell). Εδώ έχουμε 4 bits ανά κελί και επομένως 16 συνδιασμούς από 1 και 0 και επομένως ακόμα και η παραμικρή φθορά θα δημιουργήσει πρόβλημα.
Έτσι γίνεται κατανοητό ότι οι SLC SSD δίσκοι είναι οι πιο αξιόπιστοι - και οι πιο ακριβοί.
Πώς θα καταλάβω ότι ο δίσκος μου πρόκειται να χτυπήσει?
Θα πρέπει να είστε ιδιαίτερα προσεκτικοί και επιφυλακτικοί όταν δείτε περίεργες συμπεριφορές όπως καθυστερήσεις στη λειτουργία εγγραφής ή ανάγνωσης δεδομένων, αν ξαφνικά ο δίσκος γίνει Read - Only, αν ο Η/Υ δεν bootάρει με την πρώτη ή αργεί να ξεκινήσει, αν σας εμφανίζεται μήνυμα σφάλματος όταν πάτε πχ. να αποθηκεύσετε ένα αρχείο κλπ. Φυσικά, αν δείτε αρχεία να εξαφανίζονται "ως δια μαγείας" από το δίσκο, τώρα ξέρετε τι συμβαίνει και ελπίζουμε να έχετε φροντίσει για αντίγραφα.
Μιας και είπαμε για αντίγραφα,
Μιας και είπαμε για αντίγραφα,
ΦΡΟΝΤΙΣΤΕ ΝΑ ΕΧΕΤΕ ΚΑΛΟ, ΕΝΗΜΕΡΩΜΕΝΟ Backup!
Είμαστε εταιρία ανάκτησης δεδομένων και έχουμε να αφηγηθούμε κάθε μέρα και από μία ιστορία "τρέλας", με ανθρώπους που είχαν αποθηκευμένα δεδομένα ζωτικής σημασίας σε δίσκους 15ετίας, χωρίς αντίγραφα ασφαλείας.
Μην γίνετε η επόμενη ιστορία μας, σχεδιάστε ένα αξιόπιστο τρόπο για να παίρνετε αντίγραφα ασφαλείας.
Μην γίνετε η επόμενη ιστορία μας, σχεδιάστε ένα αξιόπιστο τρόπο για να παίρνετε αντίγραφα ασφαλείας.
Τελικά, δεν μου απαντήσατε, να εμπιστευτώ τον SSD μου?
Σας απαντήσαμε και με το παραπάνω. Τηρείτε αντίγραφα ασφαλείας. Αν ο δίσκος σας είναι οτιδήποτε άλλο εκτός από SLC, οι πιθανότητες είναι να χτυπήσει πριν τη λήξη της εγγύησής του. Σαφές.
